کەسێکی بە پاشخانی بیانی وەکوو قوربانیی تاوان
sorani
ئەم لاپەڕە زانیاری لەسەر پرۆسەی تاوانکاری لەخۆدەگرێت هەروەها ڕێنمایی و ئامۆژگاری قوربانیانی تاوان کە پاشخانی بیانییان هەیە و کەسوکاریان. ئەم بەشە بە تایبەتی بۆ ئەو کەسانەیە کە پێشتر ئاشنای چالاکییە فەرمییەکانی فینلەندا و سیستەمی یاسایی نین. لە شوێنەکانی دیکەی ماڵپەڕی RIKU دەتوانیت زانیاری وردتر لەسەر تاوانە جۆراوجۆرەکان و بابەتە پەیوەندیدارەکان بە پرۆسەی تاوانەوە وەربگرن.
بۆ قوربانیانی بازرگانیکردن بە مرۆڤ و بەدبەکارهێنانی هاوشێوە لە RIKU خزمەتگوزارییەکی پشتگیری تایبەتی هەیە کە دەتوانیت ڕاستەوخۆ بە هەر زمانێک پەیوەندی بکەیت ئەگەر بیر لەوە بکەیتەوە کە ئایا لەوانەیە قوربانی بازرگانیکردن بە مرۆڤ بووبیت یان ئیستغلالکردنی هاوشێوە. زیاتر بخوێنەوە: بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە. هەروەها تەماشای پرسیارەکانی یارمەتی بکە لە نامیلکەی خزمەتگوزارییەکانماندا.
دادگاییکردنی تاوان لە فینلەندا بۆ هەموو کەسێک وەک یەکە، بەبێ گوێدانە پێشینەی کەسێک، سامان، ڕەگەز، ئاراستەی سێکسی، باری تەندروستی یان بارودۆخی دیکەی کەسی. لە فینلەندا گەندەڵی کەمە و کاربەدەستانداران وەک پۆلیس دەبێت بە یەکسانی مامەڵە لەگەڵ هەموو خەڵکدا بکەن. هەموو قوربانیانی تاوان مافی ئەوەیان هەیە، بۆ نموونە تاوانێک ڕابگەیەنن و ئەگەر پێویست بوو، پشتگیری لە خزمەتگوزارییەکان و پاراستن و یارمەتی یاسایی بکەن، وەک بەکارهێنانی یاریدەدەری یاسایی لە دادگاییکردنی تاواندا.
قسەکەرانی زمانە بیانیەکان دەبێت لە هەموو دۆخەکانی پەیوەست بە لێکۆڵینەوە لە تاوانەکە ڕێگەی پێبدرێت ئەو زمانەی دەیزانێت بەکاری بهێنن. ئەگەر پێویست بوو، کاربەدەستان دەبێت لێکدانەوەیەک بۆ قوربانییەکە بە یەکێک لەو زمانانەی کە دەیزانێت ڕێکبخات. زمانی سۆزداریت گرنگە، تەنانەت ئەگەر لە بنەڕەتدا بتوانیت بە زمانی فینلەندی یان سویدی بە پرۆسەکەدا تێپەڕیت. بەدەستهێنانی وەرگێڕ بۆ قوربانیی تاوانێک لە ئەستۆی کاربەدەستانە، بەڵام پێویستە پێشوەختە پێویستیی وەرگێڕ بۆ کاربەدەستان ڕابحگەیێندرێت.
دەتوانیت ئامۆژگاری و پشتگیری پراکتیکی بۆ پرۆسەی تاوان لە خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانی تاوان وەربگریت. لە خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانی تاوان، بارودۆخی جیاواز لەبەرچاو دەگیرێت، وەک بۆ نموونە نیگەرانییەکانی پەیوەست بە مۆڵەتی نیشتەجێبوون. دەتوانیت پەیوەندی بە RIKU بکەیت بە بەکارهێنانی فۆڕمی پەیوەندی، بۆ نموونە. ئەگەر پێویستت بە وەرگێڕ هەیە، باشترە کاتێک پەیوەندیمان پێوە دەکەیت باسی بکەیت.
ڕاگەیاندنی تاوان
دەتوانیت لە هەر بنکەیەکی پۆلیس تاوانێک ڕابگەیەنیت. ئەگەر تۆ بڕوانامەی بانکی ئۆنلاین فینلەندیت هەیە بۆ چوونەژوورەوە، دەتوانیت ڕاپۆرتی تاوان بە شێوەیەکی ئەلیکترۆنی لە ماڵپەڕی پۆلیس تۆمار بکەیت: پۆلیس: خزمەتگوزاری ئەلیکترۆنی. دەتوانیت ئامۆژگاری و پشتگیری بۆ تۆمارکردنی ڕاپۆرتی تاوان لە خزمەتگوزاری قوربانیانی تاوان وەربگریت.
لە فینلەندا پۆلیس بە شێوەیەکی سەرەکی تەنیا دەکرێت لێکۆڵینەوە لەو تاوانانە بکات کە لە فینلەندا ڕوویانداوە. ئەگەر تاوانەکە لە دەرەوەی وڵات یاخود لەڕێگەی ئینتەرنێتەوە ڕوویداوە، دەتوانیت ڕاپۆرتی تاوان تۆمار بکەیت، بەڵام ڕەنگە بەرەوپێشچوونی دۆسیەکە نادیار بێت، چونکە ڕەنگە لە فینلەنداەوە بگەیتە ئەنجامدەرانی دەرەوەی وڵات قورس بێت.
قوربانیبوون لە تاوانێک یان ڕاگەیاندنی تاوانێک خۆی لە خۆیدا کاریگەری لەسەر بابەتی مۆڵەتی نیشتەجێبوون نییە. بەڵام باشە ئاماژە بەوە بکەین کە ئەگەر پەیوەندی خێزانیی یان پەیوەندی دامەزراندن کە مەرجی پێشوەختەیە بۆ مۆڵەتی نیشتەجێبوون لە ئەنجامی دادگاییکردنی تاواندا کۆتایی هات، لەوانەیە ئەمە لە ڕووی وەرگرتنی مۆڵەتی نیشتەجێبوونەوە گرنگ بێت.
دادگاییکردنی تاوان
دادگاییکردنی تاوان ئەو بەو قۆناغە دەوترێت کە لە تۆمارکردنی ڕاگەیاندنی تاوانەوە دەست پێدەکات. دادگاییکردنی تاوان بەگشتی پێکدێت لە لێکۆڵینەوەی سەرەتایی و ڕەچاوکردنی تۆمەتەکان و دادگاییکردن و جێبەجێکردنی سزاکە. مەبەست لە پرۆسەی تاوانکاری ئەوەیە بزانرێت ئایا تاوانێک ڕوویداوە و کێ ئەنجامیداوە، چ جۆرە سزایەک دەدرێت بۆ تاوانەکە و ئایا قوربانییەکە مافی قەرەبووکردنەوەی هەیە یان نا.
زانیاریی زیاتر سەبارەت بە دادگاییکردنی تاوان بۆ نموونە لەم نامیلکەدا هەیە: قوربانیی تاوان لە دادگاییکردنی تاواندا
بەکارهێنانی یارمەتیدەری یاسایی
لە دادگاییکردنی بابەتی تاواندا لە فینلەندا قوربانیی تاوانەکە، واتە خاوەنداوا، مافی ئەوەی هەیە یاریدەدەری یاسایی بەکاربهێنێت و یارمەتی یاسایی وەربگرێت بەپێی یاساکانی فینلەندا – بەبێ گوێدانە ڕەگەزنامە یان وڵاتی نیشتەجێبوونی خاوەنداواکە. پارێزەر یان یاریدەدەری یاسایی مۆڵەتپێدراو دەکرێت وەک یاریدەدەری یاسایی کار بکات.
وەرگرتنی یارمەتیی یاسایی لە خەزینەی دەوڵەتەوە بەندە بە داهاتی داواکارەکەوە. ئەو کەسانەی کە داهاتیان کەمە بەگشتی مافی وەرگرتنی یارمەتی یاسایییان هەیە بۆ دابینکردنی تێچوونەکان بە تەواوی یان لانیکەم بەشێکی. بەگشتی یارمەتی یاسایی نادرێت ئەگەر داواکار بیمەی ئاسایشی یاسایی هەبێت کە دەتوانرێت تێچوونەکانی لێ بگەڕێندرێتەوە. قوربانی تاوانێکی گەورە بەرامبەر کەسێک دەرفەتی ئەوەی هەیە، بەبێ گوێدانە داهاتەکەی، یاریدەدەرێک وەربگرێت کە بە تەواوی لە پارەی دەوڵەتەوە دەدرێت. ئەم جۆرە تاوانانە دەتوانیت بۆ نموونە تاوانی توندوتیژی قورس، زۆربەی تاوانە سێکسییەکان، توندوتیژی هاوبەشی ئینتیمی کەمتر جددی و بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە بن.
خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانی تاوان دەکرێت یارمەتی قوربانی تاوانێک بدات و ئامۆژگاری بکات لە دۆزینەوەی یاریدەدەری یاسایی و زانینی تێچوونەکان.
تاوانەکانی دژبە بیانیان یان کەسانی بە پاشخانی بیانی
هاوڵاتیانی بیانی یان ئەو کەسانەی کە پاشخانی بیانییان هەیە و بە شێوەیەکی هەمیشەیی لە فینلەندا دەژین وەک دانیشتووانی دیکەش دەکرێت ببنە قوربانی تاوان. خاڵی دەستپێک ئەوەیە کە یاساکان و پرۆسەی تاوانکاری بۆ هەموو مرۆڤەکان وەک یەکن. بەڵام لە پراکتیکدا دۆخێک هەیە کە ڕەنگە کولتوور، پاشخانی نەتەوەیی قوربانیی تاوانەکە، یان پرسیارەکانی پەیوەست بە مۆڵەتی نیشتەجێبوون، بۆ نموونە، گرنگ بن
- مامەڵەکردنی ڕەگەزپەرستانە یان ڕەگەزپەرستی دەکرێت ببێتە هۆی هەڵاواردن، بۆ نموونە لەکاتی گەڕان بەدوای کار یان خانوودا. هەڵاواردن دەکرێت تایبەتمەندییەکانی تاوانێک بەدی بهێنێت. بۆ پرسیارەکانی پەیوەست بە جیاکاری دەتوانیت ڕوو لە نوێنەرایەتیی یەکسانی بکەن. ئەگەر تاوانێکی تر وەک هەڕەشە یان توندوتیژی پاڵنەرێکی ڕەگەزپەرستی هەبێت، لەوانەیە ئەو تاوانە بێت کە پێی دەوترێت تاوانی ڕق و کینە.
- زۆر جار ناڕوونییەکانی پەیوەست بە پەیوەندییەکانی کارکردن ڕوودەدەن بە تایبەت کاتێک کارمەندەکە ئاشنا نەبێت بەو مەرجانەی کارکردن و مووچە کە لە فینلەندا بەکاردەهێنرێت. هەندێک جار لەم بارودۆخانەدا ڕەنگە کارمەندەکە بووبێتە قوربانی تاوانێک. لێرە دەتوانیت لەبارەی فۆرمەکانی جیاوازی بەدبەکارهێنان پەیوەست بە کارەوە بخوێنیتەوە یان سەیری ئەنیمەیشنێک بکەیت بە چەند زمانێکی جیاواز سەبارەت بە مافی کارمەند. ئەگەر گومانت کرد کە تۆ قوربانی ئیستغلالکردنی پەیوەست بە کار بوویت، دەتوانیت پەیوەندی بکەیت بۆ نموونە لەگەڵ خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانی تاوان بۆ قوربانیانی بازرگانیکردن بە مرۆڤ و تاوانەکانی پەیوەست بە بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە. ئەگەر ویستت دەتوانیت بە بێ ناو و بە زمانی زگماکی پەیوەندیمان پێوە بکەیت. ئەگەر پێویست بوو وەرگێڕێکی متمانەپێکراو لە خزمەتگوزارییەکەدا بەکاردەهێنرێت.
- مەبەست لە بازرگانیکردن بە مرۆڤ ئاماژەیە بۆ دۆخێک کە کەسێک ناچار بووە بچێتە دۆخێکەوە کە ئازاد نییە لە بڕیاردان لەسەر کردەوەکانی خۆی بە رێگەی هەڕەشە، ترساندن یان بە ئیستغلالکردنی دۆخێکی ژیانی پڕ لە تەحەدا. بازرگانیکردن بە مرۆڤ زۆر جۆری هەیە و دەکرێت خۆی دەربخات، بۆ نموونە وەک دەستدرێژیکردنە سەر کار یان سێکسی، زۆرەملێکردن بۆ چالاکی تاوانکاری یان زۆرەملێکردن بۆ هاوسەرگیری. ئەگەر گومانت هەیە کە ڕەنگە تۆ یان کەسێکی تر قوربانی بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە بووبێت، دەتوانیت پەیوەندی بکەیت، بۆ نموونە، خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانیانی تاوان بۆ قوربانیانی بازرگانیکردن بە مرۆڤ و تاوانەکانی پەیوەست بە بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە. ئەگەر ویستت دەتوانیت بە بێ ناو و بە زمانی زگماکی پەیوەندیمان پێوە بکەیت. ئەگەر پێویست بوو وەرگێڕێکی متمانەپێکراو لە خزمەتگوزارییەکەدا بەکاردەهێنرێت. هەروەها خزمەتگوزارییەکە ئامۆژگاری قوربانیانی بازرگانیکردن بە مرۆڤ یان ئیستغلالکردنی هاوشێوە دەکات لە بابەتە پەیوەندیدارەکان بە مۆڵەتی نیشتەجێبوون.
- توندوتیژی پەیوەست بە شەرەف (هەروەها توندوتیژی شەرەف، توندوتیژی کۆمەڵایەتی، ململانێی شەرەف، تاوانی شەرمەزاری) بریتییە لە هەر جۆرە توندوتیژییەک کە لەناو خێزانێک، خێڵێک یان کۆمەڵگەیەکدا ئەنجام دەدرێت، ئاماژە بە ستانداردەکانی شەرەفەکانی کۆمەڵگا دەکات، بۆ نموونە لە دۆخێکدا کە تێیدا هەست کراوە کە ڕەفتاری ئەندامێکی خێزانەکە لە چاوی کۆمەڵگادا شەرەفی خێزانەکەی پێشێل کردووە. جگە لە توندوتیژی جەستەیی، دەرکەوتەکان دەتوانیت بۆ نموونە هەڕەشە و ڕەشبگیری، فشار، گۆشەگیری، سنووردارکردنی جووڵە و کۆنترۆڵکردنی بابەتە ڕۆژانە و داراییەکان لەخۆ بگرێت. لە فینلەندا چەند لایەنێک هەیە کە دەتوانیت یارمەتی و پشتیوانی لێ وەربگریت لە پرسەکانی پەیوەست بە بۆ نموونە توندوتیژی خێزانی و شەرەفی کۆمەڵگا و ململانێ پەیوەندیدارەکان. زیاتر بخوێنەوە: توندوتیژی پەیوەست بە شەرەف.
بابەتەکانی نێوان خێزان و بنەماڵەدا
بە گوێرەی یاسای فینلەندا بابەتە ناوخۆییەکانی خێزانیش هی کاربەدەستانە. بۆ نموونە توندوتیژی دژی ئەندامێکی خێزان لەوانەش سزادانی جەستەیی منداڵان بەپێی یاسا تاوانە. ئەگەر تووشی توندوتیژی یان هەڕەشەی توندوتیژی بوویت لەلایەن ئەندامێکی خێزانەکەتەوە یان کەسێکی نزیک لە خۆتەوە، مافی ئەوەت هەیە داوای پەناگە بکەیت. لە پەناگەکانی خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانیانی تاوان دەتوانیت پشتگیری و ئامۆژگاری وەربگریت. ئەگەر ویستت، دەتوانیت بە بێ ناونیشان پەیوەندی بە خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانی تاوانەوە بکەیت.
لە فینلەندا هەموو کەسێک مافی خۆیەتی بڕیار لەسەر جەستەی خۆی بدات. لەوانەیە ئەوی تریان ناچار نەکرێت یان فشاری لەسەر نەکرێت بۆ کردەوەی سێکسی، تەنانەت کاتێک لایەنەکان هاوسەرگیریان لەگەڵ یەکتردا کردووە. هه‌روه‌ها هه‌ر كه‌س مافی هه‌یه به‌پێی یاساكانی فینله‌ندا بڕیار له‌سه‌ر هاوسه‌رگیری و جیابونه‌وه‌ی خۆی بدات.
بەپێی یاسا لە فینلەندا، مرۆڤ هەمیشە مافی ئەوەی هەیە تاوانێک ڕابگەیەنێت، بەبێ گوێدانە یاساکانی کۆمەڵگەی خۆی. ئەگەر پێویست بوو، دەتوانیت یارمەتی و پشتگیری بۆ ئەمە لە خزمەتگوزاری فریاگوزاری قوربانیانی تاوان وەربگریت. ئەگەر دەتەوێت باس لە دۆخێکی تەحەدا بکەیت لە خێزانەکەت یان کەسوکارەکەتدا، دەتوانیت پەیوەندی بە خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکانی شارەوانەکەتەوە بکەیت، بۆ نموونە. هەروەها لە خوارەوە سەیری بەستەری بەسوود بکە بۆ خزمەتگوزارییە یارمەتیدەرەکان.
خزمەتەکان و پشتگیری لە بارودۆخی جۆراوجۆردا
- توندوتیژی خێزانی: Nollalinja (nollalinja.fi) (تێبینی: خزمەتگوزاری وەرگێڕانی بە عەرەبی، دەری، فارسی، سۆماڵی، سۆرانی، ڕووسی). یەکێتیی فریاگوزاری سەرەتایی و پەناگە
- بازرگانیکردن بە مرۆڤ: ماڵپەڕی https://www.ihmiskauppa.fi، خزمەتگوزاری RIKU بۆ قوربانیانی بازرگانیکردن بە مرۆڤ و تاوانە خێزانی
• پرسەکانی مۆڵەتی نیشتەجێبوون: ڕاوێژگەی پەنابەران، فەرمانگەی کۆچ، خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتی و ڕاوێژکارییەکانی شارەوانییەکەت، نووسینگەکانی یارمەتی یاسایی
• پرسەکانی شەرەف و توندوتیژی پەیوەست بە شەرەف: RIKU: توندوتیژی پەیوەست بە شەرەف، یەکێتیی مافی مرۆڤ، DIDAR / Setlementti Tampere، Sopu-työ - ژنانی کۆچبەر: Monika-naiset: یارمەتی و ئامۆژگاری بۆ ژنانی کۆچبەر لە زۆر بارودۆخی ژیاندا.
• پرسیارەکانی پەیوەست بە پەیوەندی کارەوە: خزمەتگوزارییەکانی RIKU، سەلامەتیی کار (ئامۆژگاری تەلەفۆنی بە زمانەکانی فینلەندی و ئینگلیزی بەردەستە).
• دۆخی سەختی ژیان: MIELI ry، هێڵی قەیرانی نیشتمانی (فینلەندی، سویدی، ئینگلیزی، عەرەبی)، خزمەتگوزاری کۆمەڵایەتی شارەوانییەکەت
Ulkomaalaistaustainen ihminen rikoksen uhrina